پر کردن دندان؛ روش، هزینه و مراقبت بعد از ترمیم
پر کردن روشی برای ترمیم دندان پوسیده و بازیابی عملکرد و شکل طبیعی دندان است. دندانپزشک هنگام پر کردن دندان بخش پوسیده را برمی‌دارد، ناحیه درگیر را پاکسازی می‌کند و سپس با مواد حفره ایجاد شده را پر می‌کند. دندانپزشک عامل‌های متعددی را هنگام انتخاب نوع ماده مناسب در نظر می‌گیرد که از آن جمله می‌توان به شدت و وسعت پوسیدگی، محل پر کردگی در دهان و هزینه درمان اشاره کرد.
پر کردگی دندان با بستن فضاهای محل ورود باکتری‌ها از پوسیدگی مجدد جلوگیری می‌کند. طلا، سرامیک، رزین کامپوزیت (پر کردگی همرنگ دندان) و آمالگام (آلیاژ جیوه، نقره، مس، قلع و گاهی اوقات روی) موادی هستند که برای پر کردن دندان به کار برده می‌شود.
فهرست مطالب
اطلاع از ضرورت پر کردن دندان
فقط دندانپزشک می‌تواند پوسیدگی و ضرورت داشتن پر کردن دندان را تشخیص دهد. دندانپزشک هنگام معاینه با آیینه کوچکی سطوح هر دندان را بررسی می‌کند.
هر گونه مورد مشکوک و غیرعادی با دقت با وسایل مخصوص معاینه می‌شود و در صورت لزوم عکس سراسری از کل دهان یا بخشی از آن گرفته می‌شود. نوع درمان انتخابی به شدت آسیب ناشی از پوسیدگی بستگی دارد.
بهترین نوع پر کردگی
نمی‌توان یک نوع پرکردگی معین را برای یک فرد بهتر از دیگر گونه‌ها دانست. گستردگی ترمیم، حساسیت به مواد خاص، محل دندان پوسیده و هزینه و قیمت پر کردن دندان در تعیین ماده مناسب نقش دارد. در مجموع، مواد زیر برای پر کردن دندان پوسیده به کار برده می‌شود:
طلا
پر کردگی طلا در لابراتوار تهیه می‌شود و سپس در مطب با سیمان در جای خود قرار داده می‌شود. بافت لثه پر کردگی طلا را به خوبی تحمل می‌کند و دوام این ماده بیش از 20 سال است. به همین دلایل بسیاری از قدرتمندان و چهره‌های متنفذ ترجیح می‌دهند دندان‌ها را با طلا پر کنند. بااین حال طلا غالباً گران‌ترین انتخاب است و پر کردن دندان با آن در چند جلسه انجام می‌شود.
آمالگام (ماده نقره‌ای رنگ)
پر کردن دندان با آمالگام (پر کردگی نقره‌ای رنگ) در برابر سایش مقاوم است و هزینه بالایی نیز ندارد. اما به دلیل رنگ تیره‌ای که دارد، بیش از سرامیک یا کامپوزیت جلب توجه می‌کند و معمولاً برای بخش‌های قابل مشاهده، مانند دندان‌های جلویی، استفاده نمی‌شود.
رزین کامپوزیت
رزین کامپوزیت (پلاستیک) به گونه‌ای انتخاب می‌شود که رنگ آن با رنگ دندان‌های طبیعی همسان باشد. با این تعریف بدیهی است که زمانی دندان با کامپوزیت پر می‌شود که بیمار از رنگ دندان‌های طبیعی خود رضایت داشته باشد. مواد اولیه مخلوط می‌شود و مستقیماً در حفره پوسیدگی قرار داده و سفت می‌شود. کامپوزیت برای پر کردن پوسیدگی‌های وسیع چندان مناسب نیست، چون به مرور زمان ساییده و لب‌پر می‌شود. به علاوه این مواد همرنگ دندان با قهوه، چای یا توتون لک می‌شود و چندان بادوام نیست، حال آن که ماندگاری دیگر پرکردگی‌ها سه تا ده سال است.
پر کردگی سرامیکی
پر کردگی سرامیکی یا اینله یا اونله در لابراتوار تهیه و سپس روی دندان چسبانده می‌شود. رنگ آنها مطابق رنگ دندان‌های طبیعی انتخاب می‌شود، به علاوه سرامیک در برابر لک شدن مقاوم است. ترمیم سرامیکی معمولاً اکثر دندان‌ها را پوشش می‌دهد و هزینه آن مشابه طلا است.
جایگزین‌های پر کردن دندان
اگر پوسیدگی یا شکستگی به بخش بزرگی از دندان آسیب رسانده باشد، بهتر است دندان روکش شود. پوسیدگی که به عصب رسیده باشد به دو روش عصب کشی یا حفاظت از مغز دندان درمان می‌شود، در روش اول عصب آسیب دیده خارج می‌شود و در روش دوم سعی می‌شود تا عصب زنده نگه داشته شود.
روش انجام عمل پر کردن دندان
دندانپزشک در صورت ضرورت یافتن پر کردن دندان پوسیده، ابتدا پوسیدگی را برمی‌دارد و ناحیه را پاکسازی می‌کند، سپس حفره ایجاد شده را با یکی از مواد مختلف اشاره شده در بخش قبل پر می‌کند. مراحل پر کردن دندان به اختصار عبارت است از:
1ـ بی‌حسی موضعی: ابتدا داروی بی‌حسی موضعی برای بی‌حس کردن اطراف دندان پوسیده تزریق می‌شود.
2ـ خارج کردن پوسیدگی: دندانپزشک با دریل در مینای دندان نفوذ می‌کند و پوسیدگی را برمی‌دارد. سپس دندان را تراش می‌دهد تا فضای مناسبی برای وارد کردن مواد محافظ آماده شود.
3ـ اسید زدن: دندانپزشک برای برقراری پیوند محکم‌تر بین سطح دندان و مواد ژل اسیدی ملایمی روی دندان می‌زند.
4ـ استفاده از رزین: دندانپزشک برای گونه‌های خاصی از پر کردگی لایه رزینی را روی دندان قرار می‌دهد و آن را با اشعه سفت می‌کند.
5ـ پولیش کردن: دندانپزشک دندان را پس از کردن پولیش می‌کند.
اینله و اونله
در مواردی که ممکن است پر کردن معمولی دندان به ساختار باقی مانده از دندان آسیب برساند، دندانپزشک از روش اینله و اونله به عنوان جایگزین روکش و پر کردن متعارف دندان استفاده می‌کند.
تفاوت اصلی بین اینله/ اونله و پر کردن این است که این مواد پیش از قرار گرفتن و چسبانده شدن روی دندان آسیب دیده در لابراتوار دندانپزشکی ساخته می‌شود؛ حال آن که مواد پر کردن دندان داخل دهان و حین عمل در مطب شکل داده می‌شود.
شایان ذکر است که اینله و اونله با یکدیگر تفاوت دارند. هر چند این تمایز جزیی است، اما بهتر است از آن آگاهی داشته باشید.
اینله برای پر کردن فضای بین کاسپ‌های (برآمدگی‌های مخروطی شکل روی دندان) دندان یا ناحیه واقع در مرکز سطح دندان به کار برده می‌شود. اما اونله برای پوشش دادن بیشتر از یک کاسپ یا حتی کل سطح جونده دندان مورد استفاده قرار می‌گیرد.
اونله بیشتر از اینله برای درمان آسیب دیدگی‌ها و پوسیدگی‌های وسیع به کار برده می‌شود.
مراقبت بعد از پر کردن دندان
بعضی پرکردگی‌ها سال‌ها دوام می‌آورند، برای مثال ماندگاری متوسط آمالگام حدود 12 سال است.
دندانپزشک پرکردگی را در جلسات ویزیت دوره‌ای معاینه می‌کند و در صورت مشکوک شدن به ترک خوردن مواد یا احتمال وجود پوسیدگی زیر پرکردگی دستور رادیوگرافی می‌دهد. در صورت مواجهه با موارد زیر حتماً به دنداپزشک مراجعه کنید:
- حساسیت دندان
- مشاهده ترک روی دندان
- ریختن پر کردگی
برای جرم گیری دوره‌ای به دندانپزشک مراجعه کنید، برای مسواک زدن از خمیردندان حاوی فلوراید استفاده کنید و حداقل یک بار در روز نخ دندان بکشید. اگر اکثر دندان‌ها را پر کرده‌اید یا پرکردگی وسیع دارید، دندانپزشک ژل فلوراید برای استفاده در منزل تجویز می‌کند. فلوراید مینای دندان را تقویت می‌کند و در جلوگیری از بروز پوسیدگی آتی موثر است. دندانپزشک یا متخصص بهداشت وارنیش فلوراید را دور لبه‌های دندان‌ها می‌زند.
استفاده از دهانشویه‌های پایین آورنده اسیدیته دهان نیز توصیه می‌شود. پایین‌تر بودن خاصیت اسیدی احتمال بروز پوسیدگی‌های ناشی از وجود باکتری را کاهش می‌دهد.
اگر پر کردگی ترک برداشت حتماً درباره مناسب بودن استفاده از محافظ (گارد) شبانه از دندانپزشک سوال کنید. با در دهان گذاشتن این محافظ می‌توانید دندان قروچه و ساییدن و فشار دادن دندان‌ها روی هم در زمان خواب را متوقف کنید.
هزینه پر کردن دندان
پر کردن دندان عملی دو مرحله‌ای است که معمولاً در یک جلسه انجام می‌شود و دندانپزشک طی آن پوسیدگی را برمی‌دارد و دندان باقیمانده را با مواد محافظ پر می‌کند. هزینه پر کردن دندان به نوع مواد به کار برده شده و تعداد سطوحی بستگی دارد که باید در یک دندان پر شود.
